سفر به دیگر سو

یادواره ی شمس تبریزی
آواز اصفهان (دستگاه همایون) – موسیقی حماسی
ناشر: سروش 1378
در هیچ درگاه خرید قانونی، یافت نشد!
آلبوم را در ایران صدا بشنویم!

درباره اثر هنرمندان آهنگ‌ها بیشتر بخوانیم

آلبوم «سفر به دیگر سو» ضبط اجرای زنده‌ی کنسرت «گروه دستان» به خوانندگی استاد «شهرام ناظری»، در «یادواره‌ی شمس تبریزی» ا‌ست که به سال 1998 در «واشنگتن» به اجرا درآمده بود. بر روی جلد آلبوم به خط نستعلیق نوشته شده «آن خطاط سه گونه خط نوشتی». این جمله، معروفترین گفتار شمس تبریزی ا‌ست که در عین حال یکی از رازآمیزترین گفتارهای تاریخ عرفان است. به نقل از روزنامه ی همشهری (در بیشتر بخوانیم) شهرام ناظری این آلبوم را مانیفست خود در آواز و موسیقی سنتی می‌داند.

آن خطاط؛
سه گونه خط نوشتی
یکی او خود خواندی، لاغیر
یکی را، خود هم او خواندی، هم غیر
یکی، نه او خواندی، نه غیر او
آن خط سوم، منم

در دفترچه‌ی همراه آلبوم چنین نگاشته و سپس چنین آمده است: “ترکیب کلی این اثر بر اساس نگرش و جهان بینی عارف بزرگ قرن هفتم، شمس تبریزی پی ریزی شده است. همان طرز تفکری که به عنوان خط سوم، شالوده عرفان ایرانی را تشکیل می دهد و عرفا و فلاسفه بزرگ سرزمین مان، طی هزاره اخیر پیوسته از آن سخن رانده اند و حضرت مولانا در این باره فرموده است: این جهان وان جهان مرامطلب کاین دو گم شد در آن جهان که منم موسیقی این اثر نیز برای بیان چنان اندیشه و طرز تفکری، که راه های نارفته و عوالم کشف نشده را پیشنهاد می کند، کوشیده است تا با ایجاد تغییراتی در تدوین و اجرا، خود را با آن فلسفه هماهنگ سازد…” (ادامه در بیشتر بخوانیم)

آهنگساز: شهرام ناظری
تنظیم: گروه دستان
خواننده: شهرام ناظری
ترانه سرا: مولانا
نوازندگان (گروه دستان):
حمید متبسم (سه‌تار)
کیهان کلهر (سه‌تار)
پژمان حدادی (دف و تنبک)
حسین بهروزی‌نیا (عود)

در عاشقی پیچیده‌ام
وه چه بی رنگ و بی نشان که منم
تلخی نکند شیرین زغنم
آب حیات عشق

… در این اثر، نوع لحن با آنچه که ما با عنوان لحن آوازخوانی دوره قاجار از اساتید خود آموخته ایم تفاوتهایی دارد چرا که با ادای آن الحان شاید به مقصود خود نمی رسیدیم بنابراین لحن آوازخوانی به دور از تکرار و تقلیدهای متداول خود را به فرهنگ شعر مولانا که همان عرفان حماسی ایران است نزدیک نموده تا دیگر از آن رگه های منفی که ریشه در ناخودآگاه جمعی گذشته تاریک کشورمان داشت اثری نباشد. سعی شده است برخورد سازها و آواز و هماهنگی آنها(با توجه به جوهره موسیقی سنتی) به الگوی ساختاری شعر عرفانی ایران شبیه باشد. اشعاری که همچون امواج دریا سرشار از تحرک و پویایی است، و بیانی متناسب را طلب می کند. بنابراین کلمات با نوع بیان ویژه ای به یکدیگر پیوند می خورد و تحریرها نیز حرکت بیشتری دارند و برخی مواقع، به صورت کاملا ریتمیک ادا می شوند. از آنجا که این تغییرات دستاورد سالها تجربه و مطالعه در فرهنگ و هنر ایران بوده است لذا ارایه توضیحی کوتاه در مورد آن ضروری می نمود. موسیقی این اثر با چنین ذهنیتی شکل گرفته و تلاش می کند تا گونه ای از موسیقی سنتی را که در واقع “موسیقی سنتی دوران ماست” در کنار دیگر انواع ارزشمند آن بازشناساند. پیوند میان اعضای گروه و هماهنگی و همراه بودن آن ها مهمترین عاملی بوده که ما را در راه رسیدن به هدفی که به آن اشاره شد یاری کرده به گونه ای که میتوان نوعی وحدت و یکپارچگی را در کل اثر شاهد بود. در واقع اعضای گروه در باز آفرینی این اثر سفری را به همراه یکدیگر آغاز می کنند که با حالاتی از آرامش و “مراقبه” (مدیتیشن) آغاز می شود و به تدریج به اوج خود که همان شور و سماع است می رسد ما این سفر را سفری به دیگر سو نام نهاده ایم. (جلد آلبوم – به قلم گروه دستان/ شهرام ناظری)
…استاد ناظری از سال‌های اولیه کار خود توجهی ویژه به اشعار مولانا در شعرهایش داشته است و حتی در گفت وگویی که چند سال قبل با روزنامه همشهری داشت گفته بودکه وقتی با استاد بنان درباره شعرهای مولانا صحبت کرد، وی گفت که اشعار مولانا زمخت است و به کار آواز و موسیقی نمی‌آید، اما ناظری از پای ننشست و با آلبوم بنمای رخ نخستین بار اشعار مولانا را در کارهایش به کار برد… در عالم موسیقی وی نخستین فردی از ایران است که نشان لژیون دونور فرانسه را دریافت می‌کند. بخشی از توفیق ناظری در دریافت این نشان را باید به آشنا ساختن اهل فرهنگ وعلاقه مندان فرهنگ به مولانا راجع دانست… (همشهری آنلاین)
پس از این دوران، ناظری با گروه دستان همکاری می‌کند که اوج آن را باید در آلبوم سفر به دیگر سو جست و جو کرد. این آلبوم نمونه‌ای شاخص از تحول در ریتم و سرعت در موسیقی سنتی‌است، شاخصی که گروه دستان و به خصوص حمید متبسم پایه‌گذار آن بود و اکنون به ژانری غالب در گروه‌نوازی موسیقی سنتی تبدیل شده‌است… (خبرگزاری ایرنا)
آلبوم «سفر به دیگر سو»، ضبط اجرای زنده واشنگتن، یادواره «شمس تبریزی» است. آهنگسازی تمامی قطعات این آلبوم را خود «ناظری» بر عهده داشته و گروه «دستان» (شامل نوازندگانی چون حمید متبسم، پژمان حدادی و حسین بهروزی نیا)، این قطعات را اجرا کرده اند. یکی دیگر از نوازندگان «دستان» در آن سری از کنسرت ها، «کیهان کلهر» بود که در این گروه «سه تار» می نواخت. اثر با موسیقی ای آرام شروع شده و در نهایت به هیجانی برخاسته از نوعی عرفان حماسی می رسد. انگار نوازنده ها و خواننده خود در حال سماع اند… (آفتاب آنلاین)
منابع: جلد آلبوم – همشهری آنلاین – خبرگزاری ایرنا – آفتاب آنلاین