تصنیف های عارف

کتاب با مقدمه‌ای در تعریف کلی تصنیف به عنوانِ گونه‌ای موسیقیِ ضربی-کلامی آغاز می‌شود، سپس از تاریخچه‌ی آن میگوید و با اشاره به ترانه‌سرایان بزرگ به عارف میرسد؛ اندکی از زندگی او و وضعیت سیاسی زمانش میگوید و سپس به کیفیت و ویژگیِ آثارش می‌پردازد. در انتهای درآمد، نگارنده مارا از تعداد بیشمار آثار، به خوانش 19 تصنیف که بازیافته و تنظیم کرده است دعوت میکند:

تصنیف‌ها:

• دیدم صنمی…(شور)
• آمان…(شور)
• نمی‌دانم چه در…(افشاری)
• نکنم اگر چاره…(افشاری)
• افتخار…(سه‌گاه)
• از خون جوانان…(دشتی)
• دل هوس…(ابوعطا)
• نه قدرت…(افشاری)
• باد فرح بخش…(بیات ترک)
• گریه را به مستی…(دشتی)
• از کفم رها…(افشاری)
• چه شورها…(شور)
• شانه بر…(دشتی)
• رحم ای خدای…(بیات تُرک)
• امروز ای فرشته…(افشاری)
• گریه کن…(دشتی)
• تا رُخت…(بیات اصفهان)
• ای دست حق…(افشاری)
• باد خزانی…(افشاری)

• استعداد عارف از سنین نوجوانی به ثمر رسید. اولین تصنیف را که بسیار هم زیباست در ۱۸ سالگی ساخت، که هنوز هم از شاهکارهای تصنیف سازی به شمار می رود. (مقدمه کتاب)
• چند سالی گذشت تا کم کم نغمه مشروطه از گوشه و کنار شنیده میشد. عارف از همان ابتدای جنبش آزادی به سوی مشروطه خواهان روی آورد و فریحه و استعداد نادر و چند جانبه خود را وقف آزادی نمود یکی از معروف ترین آثار او در این زمان غزل پیام آزادی است. سخن خود عارف در مورد تصنیف ها: “اگر من خدمتی دگر به موسیقی و ادبیات ایران نکرده باشم وقتی تصنیف های وطنی ساختم که ایرانی از هر ده هزار یک نفرش نمیدانست وطن یعنی چه! یکی از مزیت های تصنیف های عارف آن است که خود هم شاعر و موسیقیدان و هم خواننده بود و به تصنیف ها معنی و مفهوم ملی داد. (مردان پارسی)