استاد فرج الله

ویژگی‌های تار استاد فرج‌الله:

• تارهای استاد فرج الله عمدتاً ارتفاع ( پهنا ) کمی داشته و کمی تخت هستند و مضراب خور کمی دارند. سر پنجه آن کمی لاغر و کشیده است.
• رنگ تارهای او دارای آستر زیر رنگ سیاه یا قهوه‌ای تیره است. فرم دهانه‌های آن بوضوح از الگوی سنتی پیش از خود الهام گرفته است .
• حجم نقاره در مقایسه با حجم کاسه کوچکتر از تارهای امروز است
• تراش داخل کاسه‌ای بسیار ظریف و ماهرانه است .
• نفیر داخل تارهای او عمدتاً باریک است و این امر باعث تولید صدائی تو دماغی و لطیف و ملایم می‌گردیده است. صدادهی تار او کم حجم ولی بسیار شفاف و عالی و با حالت بوده و برای ردیف نوازی بسیار و مناسب است .
• خورشید یا گل روی سر پنجه اغلب حالت کثیرالاضلاع و هندی دارد( بر عکس سایر سازندگان).
• تاج و نوار روی سر پنجه اغلب از چوب فوفل ساخته شده ( در مقایسه با سایر سازندگان که آنرا از استخوان می‌سازند)
• بیخ دسته‌های تار او، کوتاهتر از سایر اساتید است ( در حدود ۳ سانتی متر )
• عرض چوب فوفل روی دسته ساز پهنتر از استخوان‌های مجاور خود است ( سایر سازندگان این ۳ قسمت را مساوی می گرفتند). محل اتصال تکه‌های استخوان بر روی دسته بصورت اریب است (سایر سازندگان از اتصال کاملا افقی استفاده میکردند).
• سبیل‌های بین کاسه و نقاره تقریباً افقی است ( در کار سایر سازندگان اکثراً بصورت هشتی است )
• نمای تار از انتها حالت دیگ شکل دارد (در کار بسیاری از سازندگان این نما حالت کروی دارد). از نمای پشت تار، دو لبه پشت نقاره به هم رسیده است (از ویژگی‌های بارز تار استاد فرج الله که عباس صنعت هم از او الهام گرفته است)

• سه‌تاری داشت بنام اسپهبد که ساز دست درویش خان بوده و نزد محمد مهدی کمالیان است و یک نمونه دیگر آن نزد موحوم نورعلی‌الهی است و یکی دست مرحوم فرهاد دلشاد و سه تار دیگری به نام قلندر نزد خواهر زاده برومند و تعدای دیگر… (تارینه)
• تارهائی با صدادهی عالی از کارهای استاد فرج الله باقی مانده که معروفترین آنها تار یاقوت است که از طرف ظل‌السلطان (پسر ناصرالدینشاه) برای طربخانه خود به استاد فرج الله سفارش داده شده و بنا بر روایتی بعداً تار دست آقا حسین قلی گردیده و در حال حاضر این تار موجود و جزء بهترین تارهای قدیمی است. از این استاد تارهایی سفارشی مانند تار ۳ دهنه (که صدادهی زیر خوان دارد) و تارهایی با سر پنجه خاص و منبّت کاری شده و نیز تارهای با ابعاد مختلف با الگوی معمول وی بر جای مانده .(ایرنا)
• منابع: ایرنا – تارینه