خانه › آوانگار › کلاسیک ایران › گوشهها
ای کبوتر
- آواز ابوعطا (دستگاه شور) – ساز و آواز گروهی
- گوشهها: درامد، چهارپاره، حجاز
- آهنگ پنجم از آلبوم خزان 1992
این تصنیف شاید زیباترین اثر حسامالسلطنه (جهانگیر مراد) باشد. ترانه ی “ای کبوتر” ابتدا با نام “ای شکستهدل” توسط “ملکالشعرا بهار” در اوضاع سیاسی زمانه سروده شد که برای شاه و دربار سلطنتی بسیار ناخوشایند آمد. با تغییر وضعیت سیاسی و کمرنگ شدن موضوع شعر، ملکالشعرا شعر دیگری بر این تصنیف سرود که با نام “ای کبوتر” جاودانه گردید. اجرایی که برای این مقاله برگزیدیم، اجرای استاد محمدرضا شجریان در آلبوم “خزان” است. همزمان که میشنوید، میتوانید متن ترانه را همراه گوشه های زیبای آواز ابوعطا دنبال کنید.
- آهنگساز: حسامالسلطنه (جهانگیر مراد)
- ترانهسرا: ملکالشعرا بهار
- تنظیم: فرامرز پایور
- خواننده: محمدرضا شجریان
- نوازندگان: اجرا توسط گروه ارکستر سازهای ملی به سرپرستیِ فرامرز پایور
(♫ درامد ابوعطا)
ای کـبوتر از آشیان کرانه کردی
بی سبب چرا ترک آشیانه کردی
یادی از رفـــــــیقان آشنا نکردی
(♫ چهارپاره)
زین مکان که با عاشــقان درآن چمیدی، از آن چه دیدی
ناگهان چرا ســــــوی دیگران پریدی
ترک یار نالان و تـــرک خانه کردی
(♫ درآمد اول)
بد گــــــــمان گـــــــــشتم بر تو باری
بـــــی وفــــــــــــانــــبودی به یاری
در کف بازان شکاری، به صد زخم کاری، همانا دچاری
(♫ حجاز – اوج حجاز)
از فراقت من، میکنم شیون، دلــــــبر من، نگارین پر من (2)
کــی بود جانا، کز وفا گردی، هــــــمسر من، نشینی بر من (2)
(♫ درآمد اول)
بد گــــــــمان گـــــــــشتم بر تو باری
بـــــی وفــــــــــــانــــبودی به یاری
در کف بازان شکاری، به صد زخم کاری، همانا دچاری
(♫ حجاز – اوج حجاز)
از فراقت من، میکنم شیون، دلــــــبر من، نگارین پر من (2)
کــی بود جانا، کز وفا گردی، هــــــمسر من، نشینی بر من (2)
(♫ درامد ابوعطا)
ای کـبوتر از آشیان کرانه کردی
بی سبب چرا ترک آشیانه کردی
یادی از رفـــــــیقان آشنا نکردی
پانوشت: اگر در زمینه انتخاب گوشه ها صاحب نظر هستید،
مشتاقانه منتظر شما هستیم که وارد گفتگو شویم و
در تکمیل مقالات همراه باشیم. سپاس.
- در اینجا بخوانید نسخه ی اول ترانه با نام “ای شکستهدل” را که به دربار شاه خوشایند نیامد و ملکااشعرا – بعدها با تغییر وضعیت سیاسی – متن جدید “ای کبوتر” را بر ملودیِ این تصنیف سرود:
ای شکستهدل عاشقی ز سر بدر کن/خون شدی از این رهگذر بیا حذر کن
لب ببند و این یک فسانه مختصر کن/چاره خود ای دل تو از ره دگر کن
زانکه جمله جانان ری وفا ندارند صفا ندارند/خوشگلند و رعنا ولی حیا ندارند
گلرخان ری بیشمارند چون وزیرانش کهنه کارند
جز خیانت کاری ندارند همه زیر بار فشار دلار اند
این جفاکاری مردم آزاری کشته ما را جانم کشته ما را
کی شود باری این سیه کاری حال ما را کند آشکارا
- این تصنیف را با هر دو شعر و تغییراتی، خوانندگان دیگری نظیر ایران الدوله، جمال صفوی، پروین، فرح، محسن کرامتی نیز خوانده اند. در اینجا بشنوید اجرایی دیگر از شکستهدل در مجموعه گلهای رنگارنگ شماره 572 – با صدای پروین.
- منابع: کتاب “تصنیف ها، ترانه ها و سرودهای ایران زمین” – ای کبوتر
. . . . . . . . . . ما را در تکمیل مقالات یاری کنید . . . . . . . . . .