فرامرز پایور

استاد فرامرز پایور را باید از نخستین رواج دهندگان گروه‌نوازی با ساختار سازهای ایرانی به شمار آورد و وی با دانش وسیعی که در زمینه موسیقی داشت و همچنین علاقه‌مندی و پی‌گیری فراوان توانست بسیاری از آموخته‌های خود از استادانی چون صبا و دوامی و برومند را در قالب کتاب ساماندهی کند که ردیف  فرامرز پایور برای سنتور و همچنین نت نویسی نزدیک به 200 تصنیف به روایت استادش عبدالله خان دوامی از جمله این کارهاست.

با شروع برگزاری جشن هنر شیراز، هر ساله با آثار تکنوازی یا گروهی حضور داشت. در دهه‌ی ۱۳۶۰ به همراهی جلیل شهناز، علی اصغر بهاری، محمد موسوی و محمد اسماعیلی، «گروه اساتید» را تشکیل داد و سرپرستی، آهنگ‌سازی و نوازندگی سنتور را در آن به عهده گرفت. این گروه، آثار ماندگاری با محمدرضا شجریان و شهرام ناظری ارائه دادند.

• 1340 – کتاب: دستور سنتور برای مبتدی
• 1348 – سه‌نوازی با حسین تهرانی و جلیل شهناز (جشن هنر ؟)
• 1349 – دو نوازی با استاد تهرانی (جشن هنر ؟)
• 1351 – سی قطعه چهار مضراب برای سنتور (چاپ دوم 1359)
• 1353 – شروع اجراها در برنامه “گلهای تازه” رادیو
• 1354 – اجرای ارکستر در تجلیل از درویش‌خان – تالار رودکی
• 1357 – کتاب: هشت آهنگ برای سنتور (قطعات پوپک، ترانه، فرپرک، پرواز و…)
• 1358 – پارتیتور قطعات پرنیان (دونوازی تار و سنتور چهارگاه)
• 1358 – کنسرت گروه پایور و محمدرضا شجریان- تالار رودکی (رنگ دشتی، از خون جوانان وطن و… به بزرگداشت استاد وزیری که تازه در گذشته بود: اجرای قطعات “دخترک ژولیده” و “رنگ ناز”)
• 1360 – پارتیتور قطعه “از کنسرتینو برای سنتور و ارکستر” (ساخته مشترک با حسین دهلوی در سال 1337)
• 1361 – کتاب: “مجموعه پیش درآمد و رنگ برای ویولن” و “فانوس” (دونوازی دو سنتور در اصفهان) و “قطعات موسیقی مجلسی” (پارتیتور قطعاتی چون: راز و نیاز، پژواک، پالیزبان و…)
• 1375 – کنسرت آمریکا (شور، دشتی، سه‌گاه) ؟

نگاهی کلی به آثار:

• بیش از هزار و پانصد اجراى گروهی و فردى روى صحنه‌هاى داخل و خارج از کشور
• آهنگ‌سازى و تنظیم قطعات فراوان موسیقی
• تشکیل اولین “گروه ارکستر سازهای ملی ایرانی” (گروه وزارت فرهنگ و هنر)
• آموزش صدها شاگرد از چهار نسل متوالی داشت
• نت‌نویسى قطعات فراوانی از پیشینیان
• حضور در هنرستان و هنرکده موسیقى ملى، اداره هنرهاى زیبا و واحد موسیقى رادیو تلویزیون ملى ایران
• کتب آموزشى سنتور را فرامرز پایور نگارش کرده است (دومین کتاب «دستور سنتور» را در ۱۳۴۰ بعد از زنده یاد حسین صبا نوشت که تاکنون پرفروش‌ترین کتاب آموزش موسیقى در ایران بوده است.)
• فرامرز پایور بر کار گروه‌هاى دیگر و تصحیح نقاط ضعف آنها نظارت داشت.

آلبوم ها (ناشر و سال انتشار درحال  بررسی):

• 1358 – پرنیان (تکنوازی سنتور) – ن: رنگین‌کمان
• 1358 – خلوت گزیده (گروه اساتید) ؟
• 1358 – راز دل (گروه پایور، محمدرضا شجریان – از خون جوانان… )
• 1359 – انتظار دل (گروه اساتید – افشاری – اجرای 1358) ؟
• 1359 – انتظار دل/خلوت گزیده (اجرای اساتید)
• 1362 – آتش دل (با عبدالحسین برازنده)
• 1365 – چهارباغ (همراه گروه اساتید)
• 1368 – کنسرت اساتید موسیقی ایران (آواز ابوعطا، خواننده: شهرام ناظری)
• 1372 – دل شیدا (ارکستر پایور، آواز اصفهان، خواننده: شهرام ناظری)
• 1373 – حکایت دل (گروه پایور، خواننده: علی رستمیان) – ن: چهارباغ
• 1375 (تاریخ اجرا) – پراکنده – ن: چهارباغ
• 1376- ارغوان (گروه پایور، خواننده:علی رستمیان)
• 1376- رِنگ شهرآشوب – ن: ماهور
• 1376- ساز قصه گو و بزرگداشت حافظ (اجرا 1367) – ن: دل‌آواز
• 1377 – رهاورد (فرامرز پایور، جلیل شهناز، محمد اسماعیلی) – ن: چهارباغ
• 1379 – بداهه‌نوازی نوا، راست پنجگاه – ن: ماهور
• 1379 – گروه نوازی (گلچینی از اجراهای گروه) – ن: ماهور
• 1381 – لیلی و مجنون (گروه اساتید، دستگاه شور، خواننده: شهرام ناظری – ضبط 1368)
• 1383 – چهارمضراب‌های استاد فرامرز پایور (با حسین تهرانی، محمد اسماعیلی) – ن: ماهور
• 1383 – دستور سنتور – ن: چهارباغ
• 1384 – آواز محمود کریمی (همراه سه تار: داریوش صفوت)
• 1384 – هفت پیکر (رِنگ) – ن: ماهور
• 1385- آثار درویش‌خان (کرشمه، پریزاد، دلکش) – ن: ماهور
• 1385- دستگاه همایون (فرامرز پایور، محمد اسماعیلی)
• 1385- زرد ملیجه (با حسین تهرانی: تنبک) – ن: ماهور
• 1385- شور- چهارگاه، به یاد حبیب سماعی – ن: ماهور
• 1386 – تنها یک خاطره (همراه محمدرضا لطفی- در منزل هوشنگ ابتهاج 1355) – ن: موسسه آوای شیدا
• 1386 – سه نوازی در دستگاه ماهور و سه‌گاه – ن: ماهور
• 1386- گروه نوازی در دستگاه شور و ماهور – ن: ماهور
• 1391 – پریزاد (اجرای آثار درویش‌خان با ارکستر) – ن: ماهور (گردآوری)
• 1391 – دلکش (اجرای آثار درویش‌خان با ارکستر) – ن: ماهور(گردآوری)
• 1391 – کرشمه (اجرای آثار درویش‌خان با ارکستر) – ن: ماهور(گردآوری)

تالیف هایی که در بازار معتبر موجود است:

• 1373- دستور سنتور
• 1375- ردیف آوازی و تصانیف قدیمی به روایت استاد دوامی
• 1377 – هشت آهنگ برای سنتور
• 1377- مجموعه پیش‌درآمد و رِنگ برای ویلون (بازنگری: سعید ثابت)
• 1378 – دوره های سنتور ردیف استاد صبا (راست کوک)
• 1378 – سی قطعه چهارمضراب برای سنتور
• 1379 – فالگوش (هفت قطعه برای سنتور)
• 1383- چهل قطعه برای سنتور
• 1384- ردیف دوره ابتدایی سنتور
• 1384- رِنگ شهرآشوب در شور
• 1386 – ردیف دوره عالی چپ کوک برای سنتور
• 1390 – ردیف استاد صبا برای سنتور(چپ کوک)- بار نخست 1359
• 1394 – گفتگو (دونوازی ویولن و سنتور) – گردآوری (1358 – 1368)
• 1397 – تئوری موسیقی – ن: ماهور (چاپ مجدد ؟)

• برای شناساندن موسیقی اصیل ایرانی، از طرف دانشگاه لندن و دانشگاه کمبریج از فرامرز پایور خواسته شد تا کنفرانس‌هایی در این زمینه همراه با ساز خود ترتیب دهد. همه این کنفرانس‌ها با موفقیت انجام شد و از سوی این دانشگاه‌ها به دریافت جوایزی نائل گردید.
• 1384 – چهره ماندگار موسیقی (همایش پنجم)

• تلاش‌های پایور، پلى بود بین میراث صبا و محجوبی و آن جریانی که جوانان موسیقی‌دان و تحصیل‌کرده در دانشکده هنرهای زیبا از اوایل دهه ۱۳۵۰ به راه انداختند و موسیقى ایرانی امروز را الگو شدند. در فاصله زمانی بین این دو، حدود پانزده سال، هیچ کس جز استاد فرامرز پایور، کار جدى و پی‌گیر در زمینه‌ی موسیقى اصیل انجام نمى‌داد. (ایمنا)
• سبک نوازندگی و ویژگی‌ها: استفاده از دُراب‌های زیبا و در عین حال مشکل (سه نت با فاصله) – تکیه‌های پاکیزه – پاملخی‌ها و جفت مضراب‌های غیرمعمول و ابداعی – چنانکه چهارمضراب معروفِ اصفهانِ وی بدلیل برخورداری از تمام این ویژگیها، یکی از مشکل‌ترین و سنگین‌ترین چهارمضراب‌ها برای سنتور محسوب می شود. تبحر وی در کم و زیاد کردن و یا خفه کردن مناسب و به موقع صدای سنتور، زبانزد خاص و عام است. هیچگاه در اجرای یک قطعه، خود را دربند یک اکتاو نگاه نمی‌دارد و همیشه تا حد امکان از تمام اکتاوها و قابلیت‌های سنتور استفاده می‌کند. مهارت ویژه‌ای نیز در اجرای پاساژهای مشکل و جابجایی اکتاوها دارد. (ویستا)
• منابع: بیتوته – گفتگوی هارمونیک –دانشنامه سنتور – ویستا – خبرگزاری ایمنا