پرویز مشکاتیان

پرویز مشکاتیان از سال ۱۳۵۴ همکاری خود را با مرکز حفظ و اشاعه موسیقی به‌عنوان مدرس و نوازنده سنتور و سرپرست گروه زیر نظر دکتر داریوش صفوت ادامه داد و در کنار آن به اجرای کنسرت‌های متعدد با خوانندگان پرداخت. در سال 1356 گروه عارف را تشکیل داد. همزمان زیر نظر هوشنگ ابتهاج، همکاری با رادیو را آغاز کرد ولی پس از واقعه ۱۷ شهریور ۱۳۵۷ از رادیو استعفا داد و با همکاری هنرمندان گروه عارف و شیدا در شکل‌گیری کانون چاووش همراه شد؛ در این گردهمایی باشکوه با حضور خوانندگانی چون محمدرضا شجریان، علی جهاندار، ایرج بسطامی، علیرضا افتخاری، حمیدرضا نوربخش، علی رستمیان و شهرام ناظری… استاد پرویز مشکاتیان به خلق شاهکارهایی در تاریخ موسیقی ایران پرداخت که هنوز که هنوز است بی‌بدیل و یگانه هستند. (در سال 59 کانون چاووش مهر و موم شد و مشکاتیان کار را با گروه عارف تا سال 76 ادامه داد. به مدت حدود 7 سال (تا 1383) وقفه های در کارش ایجاد شد، اما دوباره همراه گروه عارف و کنسرت راست پنجگاه، با اراده به عرصه ی موسیقی بازگشت.)

سالشمار آلبوم‌های و کنسرت‌ها:

• 1358 – چاووش 4 – همراه محمدرضا لطفی
• 1358 – چاووش 6 – همراه محمدرضا لطفی
• 1358 – چاووش 7 – همراه محمدرضا لطفی، حسین علیزاده، هوشنگ کامکار
• 1360 – چاووش 12 – دونوازی سنتور همراه با تنبک ناصر فرهنگ‌فر (بی‌کلام)
• 1364 – آستان جانان (مرکب خوانی)
• 1364 – بیداد (همایون و شور)
• 1365 – سر عشق (ماهور)
• 1365 – لاله بهار (شور، بیات ترک، سه‌گاه – اجرا سال 62)
• 1367 – دستان (چهارگاه، سه‌گاه)
• 1368 – افشاری مرکب – ن: چهارباغ بانگ، هم‌آواز آهنگ
• 1368 – دود عود (نوا) – ن: هالکو (تنظیم کامبیز روشن‌روان)
• 1369 – افق مهر – ن: سروش
• 1370 – خلوت گزیده ( شور، همایون)
• 1372 – کنسرت فستیوال مولانا در ایتالیا – دونوازی سنتور و تنبک (ناصر فرهنگ‌فر)
• 1373 – مقام صبر – ن: چهارباغ بانگ
• 1373- صبح مشتاقان
• 1374 – جان عشاق و گنبد مینا
• 1375 – کنج صبوری – ن: چهارباغ بانگ
• 1376 – کنسرت 76 گروه عارف – همراه با حمیدرضا نوربخش
• 1376 – وطن من – ن: هم‌آواز آهنگ
• 1380 – لحظه دیدار – آهنگساز، نوازنده – ن: چهارباغ بانگ
• 1382 – بیست سال با آثار پرویز مشکاتیان1 – آهنگساز، نوازنده
• 1382 – موسم گل (نوازنده سه‌تار) – تنظیم برای ارکستر محمدرضا درویشی
• 1383 – کنسرت راست‌پنجگاه – آهنگساز، نوازنده – – ن: چهارباغ بانگ
• 1385 – بیست سال با آثار پرویز مشکاتیان2 – آهنگساز، نوازنده
• 1385 – پس پرده – آهنگساز، نوازنده (سه‌تارنوازی – گردآوری اجراهای خصوصی سال‌های 62، 63، 64، 71)
• 1386 – سرو آزاد – آهنگساز، نوازنده، خواننده – ن: چهارباغ بانگ
• 1388 – بیست قطعه برای سنتور – آهنگساز، نوازنده – ن: چهارباغ بانگ
• 1388 – تمنا – آهنگساز، نوازنده – ن: سروش
• 1388 – دونوازی (همایون، سه‌گاه) – آهنگساز، نوازنده – چهارباغ بانگ
• 1395 – طریق عشق (اجرای 1367 در پاریس) ن: ایران گام (پس از حیات)
• 1396 – بیست سال با آثار پرویز مشکاتیان3 – آهنگساز، نوازنده
• 1398 – خراسانیات (مقامات موسیقی خراسان) – ن: ایران گام (پس از حیات)

آثار خصوصی (نیازمند پژوهش):

• 1360 – خیال تو – بزم خصوصی همراه موسوی و شجریان (نوشهر)
• 1363- سایه بید (اجرای خصوصی- سیرجان/بیات ترک و شور)
• 1373 – قاصدک (به صورت رسمی منتشر نشد)

آثار مکتوب که توسط دیگران گردآوری شده است:

بیشتر این کتاب ها گردآوری و آوانویسیِ قطعات، اجراها و آلبوم‌های استاد مشکاتیان هستند که توسط آقای علیرضا جواهری انجام شده و در انتشارات چکاد هنر به چاپ رسیده اند. به دلیل جلوگیری از تکرار، هر جا نام ناشر نیامده منظور همان چکاد هنر است.

• 1361 – بیست قطعه برای سنتور – ویرایش اول: ارشد طهماسبی – ن: آروین (چاپ ششم – گرداوری علیرضا جواهری – چکاد هنر 1397)
• 1369 – بیداد – دونوازی سنتور – علیرضا جواهری (موجود نبود)
• 1371 – بیست قطعه برای سنتور – علیرضا جواهری
• 1371 – مژده بهار – همراه با ایرج بسطامی – ن: چهارباغ بانگ
• 1375- دستور سنتور – با همکاری سعید نعیمی منش – ن: آروین
• 1376 – گل آئین: ۱۸ قطعه برای سنتور – علیرضا جواهری
• 1376- بیداد: برای گروه سازهای ایرانی – علیرضا جواهری (موجود نبود)
• 1377 – گل آوا: قطعاتی برای سنتور – علیرضا جواهری
• 1378 – چکاد: برای گروه سازهای ایرانی – علیرضا جواهری
• 1378 – مجموعه تصانیف (جلد اول) – علیرضا جواهری
• 1378 – مجموعه تصانیف (جلد دوم) – علیرضا جواهری
• 1379 – بیداد – علیرضا جواهری
• 1379 – سُل آئین: ده قطعه برای سنتور – گردآوری: علیرضا جواهری (یا 1381؟)
• 1381 – 20 قطعه برای سنتور (چاپ دوم) – علیرضا جواهری (موجود نبود)
• 1381 – پیروزی (چهارگاه) – علیرضا جواهری
• 1381 – رزم مشترک: برای آواز و گروه سازهای ایرانی – علیرضا جواهری
• 1381 – لاله بهار: برای آواز و گروه سازهای ایرانی – علیرضا جواهری
• 1382 – مجموعه تصانیف (جلد سوم) – علیرضا جواهری (چاپ اول 1379 ؟)
• 1382 – واژه ی آزادی: برای آواز گروه سازهای ایرانی (اجرا 1363) – علیرضا جواهری (موجود نبود)
• 1383 – محبوب من وطن: برای آواز و گروه سازهای ایرانی (اجرا 1363) – علیرضا جواهری
• 1383 – در کوچه باغ های ترنم: مجموعه کامل آثار پرویز مشکاتیان – علیرضا جواهری (موجود نبود)
• 1386 – شعر بی واژه (جلد اول) – گردآوری و آوانگاری محسن غلامی
• {هفت جلد هستند – مجموعه تکنوازی های پرویز مشکاتیان – به ویرایش ونگارش علیرضا جواهری}
• 1387- شعر بی واژه (جلد دوم) – محسن غلامی
• 1388- شعر بی واژه (جلد سوم) – محسن غلامی
• 1389 – شعر بی واژه (جلد چهارم) – محسن غلامی
• 1394- مجموعه تصانیف (جلد چهارم) – علیرضا جواهری
• 1395- شعر بی واژه (جلد پنجم) – محسن غلامی
• 1395- شعر بی واژه (جلد ششم) – محسن غلامی
• 1395- شعر بی واژه (جلد هفتم) – محسن غلامی
• 1396 – شعر بی واژه (جلد هشتم) – محسن غلامی
• 1398 – آواهای دل‌انگیز: منتخبی از نغمات استاد پرویز مشکاتیان برای تار و سه‌تار – ابراهیم نیکوکار – ن: چنگ

• در دوران کودکی و نوجوانی در جشنواره موسیقی که در اردوگاه رامسر برگزار می‌شد به‌دفعات شرکت کرد و در آن‌ها رتبه‌های برتر کسب کرد.
• 1356 – در آزمون باربد که به ابتکار استاد نورعلی برومند برگزار می‌شد، همراه پشنگ کامکار مقام اول در رشته سنتور را کسب کرد و همراه داریوش طلایی مقام ممتاز در ردیف نوازی.
• 1371 – مقام نخست فستیوال جهانی موسیقی (روح زمین) انگلستان 1992 – همراه با گروه عارف.
• 1386 – لوح تقدیر “جشن خانه موسیقی” برای یک عمر فعالیت هنری توسط محمدرضا شجریان به عنوان رئیس شورای عالی خانه‌ی موسیقی به پرویز مشکاتیان داده شد.

• استقبال مردم از سبک جدید سنتورنوازی وی بسیار خوب بود. چهارمضراب‌های زیبای وی که سرشار از ملودی‌های دلربا، دراب‌های زیبا و سرعت بالای مضراب‌های‌اش بود، همگان را حیرت زده می‌کرد. سرعت مضراب‌های وی تا حدی زیاد است که در بعضی چهارمضراب‌های‌اش، شنونده احساس می‌کند که حتی دو سنتور با هم در حال نواختن هستند! (کتاب مهرآیین – چاپ سوم – ص 21) این سرعت وی در نوازندگی پیوسته توأم با دقت بوده است به طوریکه تمامی نت ها، شفاف و شسته رفته اجرا می شوند و این خود درس مهمی برای سنتورنوازان است. ریتم در اکثر آثارش، دائما در حال تغییر است و این امر باعث شده که شنونده هیچگاه نتواند ادامه قطعه را حدس بزند… (گفتگوی هارمونیک)
• استاد مشکاتیان: من به ادبیات ایران خیلی علا‌قه‌مندم. بیان روح کلمه برای من خیلی مهم است. یعنی اگریک غزل با اینکه دارای انسجام روحی است را برای آهنگسازی انتخاب کنم، اگر ببینم که در بیت سوم با اولی فرق می‌کند، آن‌را به بیان بهتر نزدیک می‌کنم. من خودم را در شعر رها می‌کنم. در آلبوم “قاصدک” و کارهایی که بر روی اشعار نیما شده، بیشتر به روح شعر فکر می‌کنم. من با شاملوی بزرگ موافقم که کلمات رنگ، بو و طعم دارند. بار ویژه دارند. سرد، گرم، بزدل، شجاع، ابله و فرزانه‌اند. بعد از اینکه خودم را در عالم شعر رها کردم؛ دیگر برایم ریتم و تسلسل گوشه و ردیف مهم نیست.‌ (دانشنامه سنتور)
• محمدجواد صحافی: دَستان سَرای موسیقی ایران یکی از عناوینی است که علاقمندان پرویز مشکاتیان بر وی داده‌اند. این لقب از آن رو بر مشکاتیان نهاده شده است که خالق یکی از ماندگارترین آثار موسیقی ایرانی است. اثری با نام «دستان» که در چهارگاه و با صدای جادویی محمدرضا شجریان در سال 1367 خلق گردید. (بهترین‌ها)
• استاد مشکاتیان: حفظ موضع هنری موسیقیدانان در این شرایط، خیلی سخت است، زیرا در این شرایط خیلی سخت است که‌‌ هم موضوع‌مند بود و هم به انبوه‌سازی تن نداد. بنوئل یک جمله زیبا دارد که می‌گوید: نیاز به نان، بهانه‌ای برای هرزه‌سازی هنر نیست. (دانشنامه سنتور)
• مجید درخشانی ـ آهنگساز ـ درباره این نوازنده سنتور اظهار کرده بود: “ساز او نه تنها برای سنتورنوازان که برای همه هم‌نسلانش تأثیرگذار بود و هنوز زمان می‌خواهد تا کسی این ردپاها را کشف کند و آثار او را بشناسد. اما در این میان خوشحالم که مشکاتیان در زمان حیاتش مورد لطف همگان و به خصوص مردم قرار گرفت و آثارش به خوبی شنیده شد.” (ایسنا)
• منابع: گفتگوی هارمونیک– بهترین‌ها – دانشنامه سنتور – خبرگزاری ایمنا – خبرگزاری ایسنا