شهرام ناظری

در سال 1354 بنا به پیشنهاد نورعلی برومند به استخدام رادیو تلویزیون درآمد و اولین برنامه خود را با گروه شیدا به سرپرستی “محمدرضا لطفی” با مثنوی مولانا و ترانه‌ای از شیخ بهایی اجرا کرد و پس از آن با گروه عارف به سرپرستی حسین علیزاده و پرویز مشکاتیان همکاریش را ادامه داد. در سال 1355 در نخستین آزمون موسیقی سنتی ایران (باربد) مقام اول را به دست آورد. یکسال بعد همراه با گروه سماعی به سرپرستی اصغر بهاری و حسن ناهید برای اجرای کنسرت در جشنواره توس انتخاب شد. در شرایط انقلابی 57 همراه با گروه چاووش در سخت ترین شرایط، صدای موسیقی سنتی و اصیل ایران را به گوش مردم هنردوست ایران رساندند. آلبوم مثنوی موسی و شبان را با همکاری جلال ذوالفنون و بهزاد فروهری، “شعر و عرفان” را با همکاری نوازندگان مرکز حفظ و اشاعه موسیقی سنتی ایران و گروه مولانا به سرپرستی جلیل عندلیبی، آلبوم “سخن عشق” با همکاری گروه تنبور شمس و “مرا عاشق” را با همکاری گروه عارف به سرپرستی پرویز مشکاتیان تهیه و اجرا کردند. بین سال‌های1360 تا 1364، از فعالیت خود کاست و به روش‌های مختلف مشغول تدریس موسیقی و ردیف‌های آوازی به علاقمندان گردید.

سالشمار اجراها و آلبوم‌ها:

• 1356 – سواران دشت امید – حسین علیزاده
• 1357 – چاووش 4 – محمدرضالطفی، پرویز مشکاتیان
• 1357- چاووش 3 – محمدرضا لطفی، حسین علیزاده
• 1357- چاووش2 – محمدرضا لطفی
• 1357، 1359 – چاووش 8 – محمدرضالطفی
• 1358 – چاووش 7 – اساتید (لطفی، مشکاتیان، کامکار، علیزاده)
• 1358 – صدای سخن عشق – کیخسرو پور ناظری
• 1358 – مثنوی موسی و شبان – جلال ذوالفنون – ن: شرکت سهامی الکترونیک؟
• 1360 – باد صبا می‌آید – جلال ذوالفنون
• 1360 – بشنو ازنی – فریدون شهبازی
• 1360 – گل صدبرگ (اندک اندک) – جلال ذوالفنون،رضا قاسمی
• 1362 – نوروز – علیزاده، حسن کسایی
• 1363 – بنمای رخ – محمد رضا عندلیبی
• 1363 – نجوا – حسن یوسف زمانی
• 1363- یادگار دوست – کامبیز روشن روان
• 1364 – بهاران آبیداد – هوشنگ کامکار
• 1365 – کیش مهر – محمدجلیل عندلیبی
• 1365 – لاله بهار – پرویز مشکاتیان (اجرای سال 62)
• 1366 – در گلستانه – هوشنگ کامکار
• 1366 – زمستان – محمدرضادرویشی
• 1367 – دل شیدا – فرامرز پایور
• 1367 – ساقی نامه 1 – کامبیز روشن روان
• 1367 – ساقی نامه 2 – کامبیز روشن روان
• 1367 – سخن تازه – مهدی آذرسینا
• 1367 – شورانگیز – حسین علیزاده
• 1368 – کنسرت استادان موسیقی ایران – فرامرز پایور
• 1368 – لیلی و مجنون – فرامرز پایور
• 1369 – نوروز (اجرا و ضبط – رادیو کلن آلمان) – حسین علیزاده
• 1370 – چشم به راه – عطا جنگوک
• 1371 – مهتاب رو – کیخسرو پورناظری – ن: آواز بیستون
• 1375 – حیرانی – کیخسرو پورناظری – ن: هم آواز آهنگ
• 1376 – کنسرت کامکارها 76 – حمید متبسم
• 1377 – آواز اساطیر – علیرضا فیض بشی پور
• 1377 – ساز نو آواز نو – حمید متبسم
• 1377 – کنسرت 77 – گروه کامکارها
• 1378 – سفر به دیگر سو – همراه گروه دستان – ن: سروش
• 1380 – کنسرت با گروه دستان – (فرانسه 2001) ن: لانگ دیستانس
• 1380 – کنسرت تالار وحدت (کمک به کودکان افغان)
• 1382- بیست سال با آثار پرویز مشکاتیان 1– ن: چهارباغ بانگ
• 1382- غم زیبا – مسعود شناسا
• 1382- کنسرت رویال آلبرت هال لندن (کمک به آسیب دیدگان زلزله بم)
• 1383 – کنسرت با گروه عارف – وزارت کشور
• 1384 – لولیان – حمید متبسم
• 1385 – بیست سال با آثار پرویز مشکاتیان 2 ن: چهارباغ بانگ
• 1386 – مولویه (شور رومی)
• 1388 – سفر عسرت – فرخزاد لایق
• 1390 – امیرکبیر – پژمان طاهری – ن: آوای باربد
• 1390 – کنسرت شهرام ناظری و لوریس چکناواریان – ن: آوای بابد
• 1392 – بعد یازدهم – حافظ ناظری ( خارج از ایران با نام ناگفته (Untold) انتشار پیدا کرده است – این آلبوم بخش اول پروژه‌ی سمفونی رومی است که در آن آهنگساز، موسیقی شرق و غرب را با هم ترکیب کرده است.) این آلبوم سال 1394 با اضافه شدن چند قطعه بازنشر پیدا کرد. ن: سونی موزیک
• 1393- درفش کاویانی، کاوه آهنگر – فرید الهامی
• 1394- رقصانه – حسین پرنیا
• 1396 – عاشق کیست – امیرپورخلجی (ارکستر سمفونیک پراگ)
• 1397 – آرش کمانگیر – پژمان طاهری (ارکستر زهی کنسرت هاوس وین)
• 1398 – اجراهای کنسرت‌ (حمایت از زلزله زدگان لرستان، گلستان، خوزستان)
• 1398 – آهنگ “جان جانم” (تقدیم به درگذشتگان حادثه هواپیمای اوکراینی)

محبوب‌ترین‌ قطعات‌:

ایران ای سرای امید (این قطعه توسط اساتید شجریان و ناظری جداگانه اجرا شده) / مهتاب رو (همکاری با کیخسرو پور ناظری، منجر به خلق آثاری باساز تنبور شد.)/ آلبوم صدبرگ (توجه ویژه به خداوندگار عرفان ادبیات ایران، مولانا) / اندک اندک (مولانا) / آتشی در نیستان (مجذوب تبریزی) / کابوکی (قدیمی) / شیرین شیرین، واران وارانه

کارهای پژوهشی:

در دهه 80 خورشیدی، مسیر آرایه نویسی نوین را درپیش گرفت و به پژوهش بر نحوه‌ی اجرای شاهنامه فردوسی پرداخت. پروژه مولوی در سال جهانی مولانا از فعالیت‌های وی درسال‌های اخیر می‌باشد. محبوب‌ترین آلبوم استاد “گل صدبرگ”، دربرگیرنده اشعار مولانا جلال الدین بلخی است. روزنامه “بوستون‌کلوب” و “لس‌آنجلس‌تایمز” در آمریکا در گزارشی تحت عنوان “شعرمولانا در حرکت” به بررسی فعالیت‌های شهرام و حافظ ناظری برای بقای اشعار مولانا پرداخته است.

اجراهای بین المللی (نیازمند پژوهش):

جشنواره موسیقی (اکس –آن – پروانس) جشنواره موسیقی آوینیون/ تئاتر دلاویل پاریس، جشنواره سامرتو کیو، سالن تیاتر دالبی لس آنجلس/ رویال آلبرت هال (جشنواره دل پوپولو در ایتالیا )/ جشنواره “بیت الدین” لبنان/ ارکستر فیلارمونیک کلن آلمان/ مجمع انجمن آسیا/ موسسه جهانی موسیقی بروکلین/ آکادمی موسیقی بام نیویورک/ جشنواره اروپا رم/ جشنواره موسیقی سایو پاولو/ جشنواره موسیقی فاس مراکش/ اجرا در (ونیز، بارسلون، مادرید، ژنو، بروکسل، آمستردام، اسلو، کپنهاک، استکهلم)

آثار منتشر نشده (نیازمند پژوهش):

• راست پنجگاه، مرکب – همراه با مهدی آذرسینا (اشعار نو و سپید معاصر)؟
• زاگرس – همراه با ارسلان کامکار (ملودی‌های کردی، لری، بختیاری با اشعار فارسی)؟
• کنسرت بزرگداشت نیمایوشیج – اجرا در مازندران
• شاعر گمشده در غبار و مه – شهرام ناظری، ارشک رفیعی
• آلبوم نیمایوشیج – ارشک رفیعی (در دست انتشار: سروش)
• خنیاگر – محلی شمال خراسان – همراهی مسعودخضری (آماده انتشار)
• کنسرت‌های ترنمی در هوای بی‌چگونگی – همراه گروه دوستی و حسین علیزاده
• شاهنامه‌خوانی، داستان بیژن و منیژه – همراهی حسین علیزاده و پژمان حدادی
• رستم و سهراب – شاهنامه خوانی همراه فرید الهامی و گروه فردوسی
• شاهنامه کردی شماره دو – همراه فرید الهامی و گروه فردوسی، آماده انتشار

• 1355 – در نخستین آزمون موسیقی سنتی ایران (باربد) مقام اول را به دست آورد.
• 1380 – در جشنواره موسیقی فجر درسال 1380، به همراه فرزندش حافظ ناظری، شرکت کرد و جایزه اول این فستیوال را به عنوان بهترین خواننده موسیقی اصیل ایرانی به دست آورد. وی جایزه مخصوص هیئت داوران را نیز از جشنواره مهر دریافت داشته است.
• 1386- دریافت  بالاترین نشان “لژیون دونور” (شوالیه‌ی ادب و هنر) – اکتبر 2007 از سوی دولت فرانسه: بالاترین نشان فرهنگی فرانسه و پاسداشتی است به هنرمندانی که تلاش ویژه‌ای در جهت اعتلای فرهنگ و هنر دارند.)
• 1386- دریافت “نشان طلایی سماع بارگاه مولانا” و تقدیر “اسین چلبی” نواده مولانا در قونیه (انتخاب به عنوان رییس افتخاری  مرکز مولانا پژوهی دانشگاه سلجوق در ایران.)
• 1386- دریافت کلید طلایی شهرخوی و مقبره شمس در جشنواره بین المللی شمس تبریزی.

به تاریخ میلادی:

• 1975- دریافت جایزه “کونکورز” موسیقی فولکلور
• 1997 – دریافت جایزه “بهترین موسیقی عرفان جهان” – جشنواره “فاس” مراکش (لقب پاواروتی پس از این جایزه ازسوی مطبوعات آمریکا به وی داده شد.)
• 2006 – جایزه ویژه شهر ارواین ایالت کالیفرنیا (برای گسترش پیام مولانا و صلح از طریق زبان موسیقی)
• 2007 – در این سال آلبوم “شور رومی” او از سوی بوستون کلوپ و لس انجلس تایمز به عنوان یکی از 5 البوم برتر جهان شناخته شد
• 2007- دریافت عنوان برتر آسیا (از طرف مجمع “آسیا سوساینی” که مورد تقدیر “بان کی کمون” دبیر کل سازمان ملل متحد قرارگرفت.)
• دریافت تقدیرنامه از سوی دانشگاه هاروارد – به دلیل نقش موثر در معرفی مولوی به دنیای غرب و نوآوری در موسیقی ایرانی و جذب مخاطبان غربی.
• دریافت جایزه “اسطوره زنده” از دانشگاه یوسی ال‌ای. (؟)
• دریافت لوح سپاس از شهرداری شهر ایرواین کالیفرنیا و به منظئز تشکرو قدردانی اززحمات و تلاش های شهرام ناظری در ترویج پیام معنوی صلح در قالب موسیقی سنتی و اشعار عرفانی مولانا
• نام گذاری “روز 25ماه فوریه سال 2006″ به نام شهرام ناظری توسط رییس شورای شهر” سن دیه گو” در حوزه جغرافیایی سن دیه گو در ایالت کالیفرنیا – در مدت کوتاهی پس اراین نامگذاری گنگره آمریگا بااهدای لوح سپاس ازوی تقدیر به عمل آورد.

• در سال 1393 همراه با گروه فردوسی در کرمانشاه، قطعات کردی بسیاری اجراکرد، ولی پس از پایان کنسرت برخی رسانه‌ها اجرای قطعات کردی که به فارسی ترجمه می‌شد: “من کرمانشاهی‌ام فارسی نمیدانم” را مخالف وحدت و همبستگی میهنی دانستند. نظر استاد شهرام ناظری درمورد این حواشی: “این اشعار از قرن ها پیش بوده است که در این مورد خاص شعر می‌گوید: من فرزند کرد هستم که فارسی نمی‌دانم. اتفاقا این شعر مخالف قومیت هاست و به زبان کردی می‌گوید: جان من فدای تو که فارس هستی. (عصرایران)
• حدود ۳۰ سال پیش دکتر داریوش صفوت بنیانگذار مرکز اشاعه و حفظ موسیقی سنتی، ارزش صدای ناظری را در ویژگی های حماسی آن تشخیص داده و چنین تشریح نمودند که در صدای ناظری لنگرها، دندانه ها و آکسن های خاصی وجود دارد که به آن حس حماسی بخشیده است. این لحن حماسی قرن ها پیش در آواز ایرانی وجود داشته اما به دلیل مسائل تاریخی کمرنگ شده و به تدریج از بین رفته است. از همین روی در آثار به جا مانده در یکصد سال اخیر هیچ یک از خوانندگان مطرح آواز سنتی به شاهنامه فردوسی نپرداخته‌اند.(مگیران)
• حدود 20 سال پیش چهار سال در منزل ما با حضور آذرسینا(کمانچه)، شناسا(سنتور) و اخوان(تنبک)، چهارنفری در منزلمان جمع می‌شدیم و روی موضوعی کار می‌کردیم که خیلی برایمان آموزنده بود. بدون این که کسی از ما خواسته باشد و بحث حقوقی در میان باشد، همه با عشق جلسه‌ها را ادامه می‌دادیم. من تدوینی بر روی شعر نو کرده بودم که براساس گوشه‌هایی محجور مانند «پنج‌گاه» و «سپهر» بود… اثری 2 ساعته با نام «راست‌پنجگاه – مرکب» پدید آمد. شعرهای این اثر از میان سروده‌های شاملو، نیما، فروغ فرخزاد و شفیعی کدکنی بود. ما چهار سال روی این اثر کار کردیم تا در نهایت آماده ضبط شد. متاسفانه در کشور ما… (مرور)
• منابع: مصاحبه‌های تصویری – خبرگزاری مرور – همگردی – بهترین‌ها – مگیران – عصرایران – مروری بر ۱۰ اثر با صدای شهرام ناظری بر روی شعر مولانا (آخرین خبر: تصویری)