هنگامه اخوان
- متولد 31 خرداد 1334 فومن
- خواننده، ردیفشناس، مدرس
- سرپرست گروه بهار
- عضو کانون چاووش
- رئیس کانون خوانندگان خانه موسیقی (در چهارمین مجمع)
صدای خوش در خانواده موروثی بود اما هنگامه تنها کسی بود که آموختن آواز را به طور جدی و حرفه ای دنبال کرد. خواندن را از 10 سالگی با آموختن آواز دشتی نزد پدر آغاز کرد و با کارهای قمرالملوک وزیری آشنا شد.
- پس از اتمام تحصیلات ابتدایی برای دیدن خواهرش به تهران رفت. هنگام اقامت در تهران خواهر و برادرش، هنگامه را تشویق به ماندن و تکمیل تحصیلات موسیقی کردند. برای شرکت در آزمون خوانندگیِ رادیو، یکی از آثار استاد تجویدی و چند آهنگ معروف دیگر را روی کاستی ضبط کرد و برای شورای رادیو فرستاد که در آن زمان پنج عضو داشت: علی تجویدی، مرتضی حنانه، حبیب ا… بدیعی، جواد معروفی و فلاح (همه از موسیقی دانان مطرح آن دوران). توانست سه رای را با خود همراه کند، اما دو نفر دیگر از او خواستند در آزمون دیگری شرکت کند؛ در آزمون دوم هنگامه اخوان به دلیل ندانستن ردیف پذیرفته نشد.
- تصمیم گرفت به صورت فشرده در کلاس های متفرقه به یادگیری آواز بپردازد. پس از تکمیل آموخته های خود در آزمون پذیرفته شد و با تشویق مرحوم تجویدی، نزد استاد ادیب خوانساری به آموختن ردیف و تکنیک های آوازی پرداخت. ابراهیم سرخوش (نوازنده ی مشهور تار) نیز اغلب، کلاس را به منظور کمک و همنوازی با هنرآموزان همراهی می کرد. هنگامه اخوان مدت ده سال نزد استاد خوانساری موسیقی آموخت که کلاس ها ابتدا در رادیو و سپس در منزل استاد تشکیل می شد.
از سال 1354 خواندن در رادیو را به شکل رسمی آغاز کرد؛ تصنیف “مرغ سحر” او در برنامه گلهای تازه شماره ۲۰۱ رادیو پخش شد و بعدتر نیز، تصنیف “باز آمدم” در آواز افشاری با آهنگسازی و نوزاندگی محمدرضا لطفی منتشر شد که تا مدتها در دهانها میچرخید و حتی زنده یاد پرویز مشکانیان نیز برای او که تحریرهای دراوج زیبایی داشت، قطعهای در دشتی ساخته بود (؟). این ترانهها بعد ها در آلبومهای موسسه چاووش منتشر شدند و بعد از مدتی که مساله ممنوعیت پیش آمد از بازار جمع آوری گردید.
سالها با گروه های عارف به سرپرستی پرویز مشکاتیان و گروه شیدا به سرپرستی محمدرضا لطفی و سماعی به سرپرستی حسن ناهید و… به عنوان خواننده همکاری داشت و در کنسرت های زیادی در ایران و اروپا همراه شد.
استاد اخوان بعد از انقلاب برای زنان خواند. در وزارت ارشاد و شورای موسیقی هم از او کمک خواسته شد. او بهعنوان یکی از اعضا در جلسات حضور پیدا میکرد و نظر کارشناسی درباره موسیقی زنان میداد. در سال ۱۳۶۳ از سوی آرشیو صدا و سیما به عنوان کارشناس دعوت به همکاری شد. در تمام سالها تدریس موسیقی را همچنان ادامه داد.
در چهارمین مجمع عمومی کانون خوانندگان خانهی موسیقی به عنوان رئیس این کانون انتخاب شد. در خلال سالهای 1366 تا 1370 همچنان در سمت مربی آواز در کانون خوانندگان به فعاليت پرداخت ولی به دليل مشکلاتی که پيش آمد از ادامه ی کار منصرف شد و در کلاس های خصوصی به تعليم آواز بانوان سرگرم شد. هنگامه اخوان از سال 1370 با سرپرستی گروه موسیقی «بهار» چند کنسرت برای بانوان اجرا کرده است. از شاگردان ایشان میتوان “تارا تیبا” و “پرواز همای” سرپرست و خواننده گروه مستان را نام برد.
برخی ترانههای مشهور (در حال پژوهش):
- موسم گل (در آواز دشتی) – آهنگ: موسیمعروفی
- عاشقی محنت بسيار کشيد (همايون) – آهنگ: مرتضی نی داوود
- مرغ سحر (گلهای تازه، شماره 201) – محمدرضا لطفی و بیژن کامکار
- باز آمدم، با آمدم (آواز افشاری) – محمدرضا لطفی و گروه شيدا
- فروردين (دستگاه ماهور) – زرين پنجه و گروه سماعی
- …
آلبوم ها (در حال پژوهش):
- 1358 – چاووش 5 (همراه شهرام ناظری) – محمدرضا لطفی- عارف و شیدا
- 1389 – یادواره ی قمرالملوک وزیری – گروه بهار
- …
کنسرتها (در حال پژوهش):
- 1393 – یادواره محمد علی امیر جاهد – گروه بهار – تالار وحدت
- 1393 – یادواره محمدرضا لطفی – گروه بهار (ویژه بانوان) – تالار وحدت
- 1394 – افتتاحیه جشنواره موسیق فجر – گروه بهار – تالار وحدت
- 1396 – ماه آواز (یادواره قمرالملوک وزیری) – گروه بهار
- 1398 – کنسرت طنین سکوت – جشنواره نقش زنان در موسیقی – کوئین الیزابت هال لندن
- …
- اخوان در بیان خاطراتش درباره ورود به عرصه خوانندگی میگوید: «آن زمان هفتهای دوبار اداره رادیو، که در میدان ارک بود، برای علاقه مندان آزمون برگزار می کرد. خاطرم هست که من آوازی از بانو روح انگیز را که سال ها قبل شنیده بودم با شعری از هلالی جغتایی (دل خون شد از امید و نشد یار، یار من…) و تصنیف «رفتم»، از ساخته های استاد تجویدی را در یک نوار ضبط کردم و به شورای رادیو که آن زمان پنج عضو داشت، (آقایان علی تجویدی، مرتضی حنانه، حبیب الله بدیعی، جواد معروفی و خالقی، فرستادم. برخی نوار را تایید کرده بودند و برخی اظهار کردند که آنچه را روی نوار خوانده ام، باید حضوری اجرا کنم. بعد از این اقدام اعضای شورا نظر دادند که من باید دستگاه ها و ردیف های موسیقی ایرانی را بشناسم. به همین دلیل و به خاطر عدم شناخت ردیفها در این آزمون موفق نشدم. سپس تصمیم گرفتم به صورت فشرده در کلاس های متفرقه به یادگیری آواز بپردازم، چون من عاشق موسیقی بودم و نمی توانستم به همین راحتی از آن ناامید شوم. پس از گذراندن این دوره مجددا برای آزمون به شورا رفتم و این بار با نظر موافق استادان در شورا مواجه شدم. هرگز تشویق و حمایتهای بیدریغ زنده یاد استاد تجویدی را در این مرحله فراموش نخواهم کرد.» (پانا)
- نصرالله ناصحپور، استاد ردیف آواز ایرانی است، او در جایی گفته بود: «هنگامه اخوان یکی از بهترین خوانندگان زن ایرانی و صدای او یادآور صدای آسمانی قمر است. با این حال عمده آثار بهجایمانده از اخوان منحصر به بازخوانیهای تصنیفها و آوازهای زندهیادان قمرالملوک وزیری و روحانگیز است؛ لذا او را نمیتوان همانند بیشتر همدورهایهایش (پریسا و…) صاحب سبک دانست.» اما اخوان معتقد است که او از کارهای قمر کپیبرداری نکرده است: «اگر در کارهایم بازخوانی تصنیفهای قمر را انجام میدهم به معنای کپیبرداری نیست، من با صدای خودم اجرا میکنم و درحال حاضر هم آوازهای تمام کارهایم بازخوانی نیست.» (شهروند)
- منابع: خبرگزاری پانا – روزنامه شهروند – ایسکانیوز
. . . . . . . . . . ما را در تکمیل مقالات یاری کنید . . . . . . . . . .