کیهان کلهر
- متولد آذرماه 1342 (کرمانشاه)
- موسیقیدان، آهنگساز، نوازنده
- سازهای تخصصی:کمانچه، تنبور، سه تار ، شاه کمان
- کارشناسی ارشد آهنگسازی (دانشگاه کارلتون، اتاوا، کانادا)
- ساز ابداعی: شاه کمان
- وبسایت رسمی
از پنج سالگی قدم درراه آموزش موسیقی گذاشت؛ آنطور که خود میگوید: “زمانی که صدای نواختن کمانچه را از استاد علی اصغر بهاری شنیدم شیفته صدای گوش نواز این ساز شدم و آموزش کمانچه را ازاستاد بهاری آموختم. درگذشته و در زمان آغاز کمانچه نوازی این ساز مهجور و دورافتاده بود به همین دلیل شیفته کمانچه شدم. پس ازمدتی آموزش سنتور را آموختم و از 12سالگی به بعد شروع به فراگیری ردیف های آوازی کردم.”
برای کسب آموزش و مهارت های لازم در موسیقی و آشنایی و نواختن ساز، در 17سالگی عازم سفر شد و مسیر موسیقی را درکشورهای ترکیه، یوگسلاوی، ایتالیا، کانادا، نیویورک در پیش گرفت. تمام سال های دور از وطن را برای فهم و اشاعه بیشتر موسیقی، تلاش کرد تا با نوازندگان بنام ایرانی از جمله محمدرضا لطفی ارتباط خود را قطع نکند. بنا بر تصریح خودشان: “زندگی در خارج از کشور به من آموخت تا موزیسین تک بعدی درزمینه موسیقی نباشم و تنها موسیقی سنتی ایران را ترویج ندهم بلکه جنبه های متفاوتی ازموسیقی را نظاره گر باشم”
پس از بازگشت به کشور، همراه با گروه خوش نام دستان در کنار استاد ایرج بسطامی، همکاری حرفه ای را آغاز کرد و همراه با استاد شهرام ناظری هم چندین برنامه را اجراکردند. جالب توجه است که در جهت اشاعه و ترویج موسیقی اصیل ایرانی با هنرمندان متعددی از کشورهای مختلف جهان ازجمله “شجاعت حسین خان”، “یویوما (جاده ابریشم)” نیز به اجرای برنامه پرداختند که موجب شهرت جهانی ایشان و نقطه قوتی درکارنامه هنریشان شد. همزمان با این دوره طلایی به آغاز همکاری با محمدرضا شجریان و حسین علیزاده پرداخت و چندین آلبوم ماندگار خلق کردند. ازجمله این آلبوم ها: زمستان است، فریاد، سرود مهر، ساز خاموش، بی توبه سر نمی شود، … و نیز شب سکوت کویر که بنابر گواهی مریدان استاد کلهر فراتر از آنچه که قراربود شود، شد و موجب شهرت ویژه و درخشش بیشتر استاد کلهر شد. بنا بر گفته ی خودشان: “حرف ها و دردل هام رو با نواختن سازم بیان میکنم و باآن به آرامش میرسم.”
سالشمار آثار:
- 1371 – بوی نوروز – حمید متبسم
- 1371- کنسرت ایرج بسطامی و گروه دستان – حمید متبسم، کیانی نژاد
- 1373- سرو سیمین – کیانی نژاد
- 1377 – سفربه دیگرسو – همراه با شهرام ناظری و گروه دستان
- 1377 – شب، سکوت، کویر – همراه با محمدرضا شجریان
- 1380 – آلبومهای غزل 1، 2، 3
- 1380 – زمستان است – همراه با محمدرضا شجریان
- 1381- بی تو به سر نمی شود – حسین علیزاده
- 1382- باران (کلاسیکِ ایرانی&هندی) – همراه با گروه غزل (نامزد گرمی2004)
- 1382- فریاد – حسین علیزاده
- 1383- در آینه آسمان – همراه با علی اکبر مرادی
- 1385- باد – همراه با اردال ارزنجان
- 1385- نخستین دیدار بامدادی
- 1386 – ساز خاموش – حسین علیزاده
- 1386 – سرود مهر – حسین علیزاده
- 1387 – شهر خاموش
- 1390 – سامان سایه ها
- 1391- تنها نخواهم ماند
- 1394 – لایه های تاریکی
- 1395 – هاونیاز
- 1397 – هنوز پاییز است
موسیقی فیلم:
- 2005 (1384؟) – جاده ابریشم – کارگردان: مورگان نویل
- 1390 – موسیقی متن فیلم “فصل کرگدن” – کارگردان: بهمن قبادی
- 1400 – سریال خاتون (نمایش خانگی) – کارگردان: تینا پاکروان
کنسرت ها:
استاد کلهر باهمراهی نوازنده ی باغلامای ترکیه “اردال ارزنجان” سالهاست، کنسرت های متعددی در حال اجرا دارد.
- 1398 – اجرای کنسرتهای شهر خاموش با همراهی کوارتت مینیاتور – تهران – تالار وحدت
- 2008 – اجرای قطعاتی از آلبوم شهر خاموش با همراهی کوراتت زهی بروکلین رایدر – نیویورک
- 2010 – کنسرت حسین علیزاده، کیهان کلهر، مجید خلج
- 2013 – همنوازی با گروه هلندی
- 2016 – دونوازی در کنار تومانی دیابیت (نوازنده ی کورا) – فستیوال مورگن لند (خاور، شرق)– بیمهاوس آمستردام
- 2016 – همنوازی با گروه راح روح – تهران – تالار وحدت
- و…
ساز ابداعی:
ساز ابداعی استاد کلهر “شاه کمان” نام دارد که به اتفاق “پیتر بیفن” آنرا طراحی کردند. به گفته ی استاد کلهر در سفری که به استرالیا داستند مشاهد میکنند پیتر بیفن، سازی شبیه به سازهای موسیقی ایرانی با کاسهای شبیه به کمانچه یا سه تار ساخته است که دسته ای بلند دارد و صدای خوبی دارد. پس از آن طراحی شاه کمان را با یکدیگر آغاز کردند. ساخت این ساز 15 سال طول کشید.
- 2017 – همراه با گروه “راه ابریشم” جایزه گرمی “بهترین آلبوم جهانی سال” را برای آلبوم “sing me home” دریافت کردند.
- 2018 – جایزه “فعالیت هنری انسان دوستانه ایزاک اشترن” – سمفونی شانگهای – چین {مسابقه ی بین المللی ویولن ایزاک اشترن، به نام این ویولونیست اوکراینی تبار اهل امریکا نامگذاری شده است}
- 2019 – جایزه جهانی “بزرگ مرد سال موسیقی (وومکس)” – همایش موسیقی ملل – فنلاند {استاد کلهر این جایزه را به استاد محمدرضا شجریان که در بستر بیماری بودند تقدیم نمود}
- 2019 – “هنوز پاییز است” آلبوم مشترک با گروه رامبرانت تریو – از نگاه مجله ساندلاینز – جزو ده اثر برتر سال معرفی شد.
- 2019 – دریافت “جایزه بیتا” (سالانه. برای بزرگان فرهنگ و ادب ایران) – دانشگاه استنفورد
- 2020 – جایزه مراسم “گلوبال فست” (بخش هنرمند سال) – نیویورک
- استاد کیهان کلهر در پاسخ به این سوال که آیا فکر میکردید روزی سفیر کمانچه شوید؟ میگوید: “هیچوقت فکر نمیکردم چیزی شوم. شما بهعنوان کودکی که موسیقی را دوست دارید، تلاش میکنید تا آن را بیشتر بفهمید و بدون اینکه متوجه شوید مهمترین رکن زندگیتان میشود. خودت هم میدانی که تصمیم نداشتی موسیقیدان شوی اما به یکباره وسط ماجرا قرار گرفتهای. قطعا این موضوع خوشحالکننده است، چون این کار را دوست داری. بهطور کلی این تصمیمی شخصی نیست اما خود به خود هم صورت نمیگیرد؛ ترکیبی از عوامل مختلف استعداد، جدیت، پشتکار، سختکوشی، داشتن استادان خوب، شرایط سیاسی و اینکه در چه جامعه و خانوادهای بزرگ شدی در آن دخیل است.” او در میانه صحبتهایش درباره شرایط موسیقی سنتی پس از انقلاب هم توضیحاتی داد: “اوایل انقلاب علاقه زیادی به موسیقی دیده نمیشد و برای مدتی آن را کنار گذاشتند اما بعد از مدتی متوجه شدند که نمیشود رادیو و تلویزیون را اداره کرد، بنابراین از آن پس، نوع خاصی از موسیقی رشد کرد و شاخصههای موسیقی سنتی در آهنگهای انقلابی به کار گرفته شد.” (ایران آرت)
- منابع: وبگاه رسمی استاد کلهر – دنیای اقتصاد – ایران آرت – خلاصهای از مصاحبههای هنری استاد کلهر
. . . . . . . . . . ما را در تکمیل مقالات یاری کنید . . . . . . . . . .